Z czego wynika podwyżka opłat za śmieci?

Gospodarka odpadami
Wywóz odpadów

Opłaty za wywóz śmieci od kilku lat stale rosną, a winą za kolejne podwyżki obarczają się nawzajem przedstawiciele rządu, samorządowcy i przedstawiciele branży gospodarki komunalnej. Kto z nich ma rację? Co jest przyczyną takiego stanu rzeczy? Czy istnieje szansa na zahamowanie wzrostu?

Skąd bierze się cena za wywóz śmieci? Jakie zobowiązania ma Polska?

Jako członek UE, Polska ma obowiązek utrzymać wysokie standardy działań podejmowanych w celu ochrony środowiska. Jednym z nich jest stworzenie wydajnego systemu wywozu, przetwarzania i utylizacji odpadów. Jego wprowadzenie wiązało się dla nas nie tylko ze zmianami w zakresie segregacji śmieci, ale też wyższymi opłatami, które wynikają z konieczności dostosowania się do obowiązujących w UE standardów. Nasz kraj jest zobowiązany, by do 2025 recyklingowi poddawanych było 55 proc. wszystkich wytwarzanych w Polsce śmieci. Oznacza to całkowitą zmianę procedur i znaczącą przebudowę infrastruktury, bo jeszcze dekadę temu odsetek ten wynosił tylko 11 proc. a w 2019 – nieco ponad 34 proc.

Mówiąc o przyczynach obecnego stanu rzeczy nie sposób nie wspomnieć też o ostatniej nowelizacji tzw. „ustawy śmieciowej”, którą przegłosowano niespełna trzy lata temu. Zgodnie z jej postanowieniami, wszystkie samorządy mają obowiązek segregacji odpadów i absolutnego zminimalizowania frakcji zmieszanej. W wielu polskich miastach podwyżka za śmieci była skutkiem kar nałożonych na samorządy za zbyt wolne zwiększanie odsetka przetwarzanych ponownie odpadów. Tak stało się między innymi w Łodzi, gdzie w 2019 r. wyniósł on jedynie 30 proc. W wyniku tego na ratusz nałożono 1,7 miliona złotych kary, którymi rzecz jasna obarczono mieszkańców. Między innymi przez to opłata za wywóz odpadów na osobę wzrosła z 24 na 34 złote.

W których miasta została wprowadzona podwyżka opłat za śmieci?

Łódź oczywiście nie jest jedynym miastem, którego mieszkańcy za wywóz odpadów muszą zapłacić więcej. W ostatnich miesiącach podwyżki wprowadzono między innymi w Poznaniu, Kielcach, Opolu, Rybniku, Częstochowie, Szczecinie, Mysłowicach, Nowej Soli, Zielonej Górze oraz Słupsku. To jednak niepełna lista, a co więcej, podniesienie opłat planowane jest również w kolejnych miejscowościach.

Podwyżka za śmieci. Sprawdzamy najważniejsze powody

Jeśli chodzi o bezpośrednie powody, dla których więcej płacimy za wywóz odpadów, należy więc wspomnieć przede wszystkim o:

  • rozbudowanym systemie kar za niedotrzymanie standardów dotyczących udziału recyklingowanych odpadów;
  • przeniesieniu kosztów związanych z karami na firmy z branży gospodarki komunalnej, a w konsekwencji – na mieszkańców;
  • podniesienie opłaty środowiskowej, naliczonej na podstawie ilości odpadów pozostałych po sortowaniu;
  • wzrost produkcji odpadów w Polsce;
  • „ukrywanie” domowników w deklaracjach i wynikająca z tego zbyt wysoka ilość odpadów w porównaniu do założonej;
  • błędy lub celowe zaniechania w segregacji odpadów w gospodarstwach domowych;
  • koszty odbioru śmieci (będące wynikiem między innymi większych wymagań co do emisyjności napędów w samochodach i konieczności montażu kamer).

Podwyżki cen wywozu śmieci mają także niekiedy inne źródła. Przynajmniej części z nich można jednak uniknąć. Wymaga to jednak zarówno zmian systemowych, jak i wzrostu świadomości ekologicznej mieszkańców oraz większej staranności w segregowaniu odpadów.