GOZ, czyli gospodarka o obiegu zamkniętym. Na czym polega?

Gospodarka cyrkularna

Można powiedzieć, że gospodarka o obiegu zamkniętym to przeciwieństwo gospodarki zorientowanej na nieustanny wzrost. Wyjaśniamy, czym GOZ, czyli gospodarka o obiegu zamkniętym, jest oraz na czym dokładnie polega.

Jakie znaczenie ma gospodarka o obiegu zamkniętym?

Gospodarka zorientowana na nieustanny wzrost pod wieloma względami okazuje się sporym zagrożeniem dla ekologicznej równowagi. Jednorazowe produkty i opakowania są wprawdzie wygodne i tanie, ale przyczyniają się do powstawania niewyobrażalnej ilości odpadów.

Równie niebezpieczne okazują się takie działania jak planowe starzenie produktów czy używanie niskiej jakości materiałów. Pozwala obniżyć to cenę wielu towarów, ale obniża ich żywotność i często uniemożliwia naprawy. Problem jest tym poważniejszy, że wiele krajów nie najlepiej radzi sobie z gospodarką odpadami.

Na tle świata Polska wypada wprawdzie całkiem dobrze, ale w porównaniu z europejskimi liderami wciąż mamy wiele do zrobienia. Znaczenie mają nie tylko prawne regulacje, ale też zachowania konsumentów i nacisk wywierany poprzez ich wybory na producentów. Swoją cegiełkę do poprawienia sytuacji może dołożyć każdy z nas. Jak to zrobić? I jak nam w tym pomoże gospodarka o obiegu zamkniętym?

Gospodarka o obiegu zamkniętym – co to jest?

Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ) lub gospodarka cyrkularna to model gospodarki, w której jak najwięcej zasobów jest ponownie wykorzystywanych. Twórcy tej idei inspiracje czerpali z samej natury, w której zamknięty obieg występuje bardzo często. To właśnie w ten sposób w przyrodzie krąży np. woda, węgiel czy tlen.

W idealnej gospodarce o obiegu zamkniętym surowce przechodzą zapętlony cykl składający się z trzech etapów:

  1. produkcja
  2. konsumpcja
  3. recykling

Kluczową, spinającą wszystkie trzy części funkcję pełni oczywiście recykling, czyli jak najbardziej efektywne odzyskanie zawartych w odpadach surowców.

Bardzo ważne są przy tym wybory i działania konsumentów. Kupując produkty i opakowania pochodzące z recyklingu, a także korzystając np. z systemów kaucyjnych, dajemy producentom do zrozumienia, że ponowne wykorzystanie surowców i tym samym zmniejszenie ilości odpadów jest istotne.

GOZ – dlaczego jest ważna?

Rosnąca ilość odpadów jest sporym problemem zarówno dla rozwiniętych, jak i rozwijających się społeczeństw. W ubiegłym roku na statystycznego Polaka przypadało 358 kilogramów wygenerowanych odpadów komunalnych. Co gorsza, wartość ta rośnie z roku na rok. Nawet najsprawniejszy system ich przetwarzania może więc mnie wystarczyć do tego, by uniknąć konieczności ich składowania. Z nim z kolei związane jest duże ryzyko przedostawania się niebezpiecznych substancji do wód, gruntów oraz powietrza i tym samym zanieczyszczenia środowiska chemikaliami lub mikroplastikiem.

Gospodarka cyrkularna a ekologiczne nawyki

Wspomniane zagrożenia można w dużym stopniu ograniczyć dzięki wprowadzeniu w życie proekologicznych nawyków konsumenckich. Pod tym względem największe znaczenie mają:

  • rozważne podejmowanie decyzji zakupowych i unikanie kupowania niepotrzebnych produktów;
  • planowanie zakupów spożywczych i ograniczenie do minimum marnowania żywności;
  • staranna segregacja odpadów, by umożliwić ich wydajny recykling;
  • dbanie o prawidłowe przetworzenie lub utylizację odpadów (np. korzystanie z usług sprawdzonych firm w przypadku frakcji rzadko odbieranych przez gminę – np. kontenerowy wywóz gruzu, gabarytów, ziemi itp.);
  • kupowanie produktów o jak największej trwałości, których naprawa jest szybka i opłacalna;
  • naprawianie uszkodzonych produktów zamiast ich wyrzucania;
  • kupowanie i sprzedawanie używanych produktów.

Odpowiednie gospodarowanie odpadami umożliwia zminimalizowanie negatywnego wpływu na naszą planetę oraz na poprawę jakości życia – naszego, przyszłych pokoleń i innych gatunków. To też sposób na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń trafiających do oceanów i lasów, a tym samym – spowolnienie zmian klimatu.